Ooit beslisten twee mensen om een relatie te starten. Een relatie gebaseerd op verlangen en intimiteit. Vanuit die band komt de beslissing om samen ouder te worden. Men vergeet dan vaak dat de partnerrelatie eigenlijk niet verandert... Er komt gewoon een relatie bij, namelijk de ouderrelatie.
Relaties worden gekenmerkt door verschillen. Elk van ons is uniek en dus anders dan de ander. Dat mensen rare wezens zijn, dat wisten we al: die verschillen tussen elkaar zorgen er in het begin van een relatie voor dat we tot elkaar aangetrokken worden. Echter, na verloop van tijd kunnen die verschillen te groot worden. We slagen er niet meer in om de verschillen van elkaar te accepteren en dan gaat het botsen.
In elke relatie ontwikkelen zich immers bepaalde patronen. Wanneer die patronen eerder negatief worden en we er niet meer in slagen om ze te doorbreken, ontstaan relatieproblemen. We verliezen elkaar in de relatie, in de communicatie. De partnerrelatie houdt in het slechtste geval op te bestaan.
En hoe moet het dan verder met de ouderrelatie?!
Die vraag is niet eenvoudig te beantwoorden, want ik zei het al: elke relatie en elke situatie is anders.
Wanneer jullie besloten om samen ouder te worden, dachten jullie dat ook echt 'samen' te doen. Hoe moet het dan als dat partnerschap er niet meer is?
Wat is co-ouderschap?
Co-ouderschap kan verschillende vormen aannemen, nl.
apart of parallel ouderschap waarbij elke ouder los van de ander functioneert en waarbij er weinig communicatie of betrokkenheid is tussen beide ouders. Elk is een goede ouder voor hun kind.
gezamenlijk of coöperatief ouderschap waarbij ouders vooral 'samen'werken, veel communiceren en ook over alledaagse zaken gezamenlijk beslissingen nemen.
Je raadt het al: vaak zitten ouders ergens tussen beide modellen in. Bovendien kan het soort ouderschap evolueren doorheen de tijd. Afhankelijk van de fase in het rouwproces van de scheiding, maar ook van hoe goed mensen er in slagen om de rol van ex-partner los te koppelen van de rol van ouder. Wie men was in de relatie, wie men is als ex-partner is niet per se wie men is als ouder.
In een ideale wereld...
Even kritisch: als we er even bij stilstaan dat een gebrekkige communicatie in de top 5 staat van redenen waarom mensen uit elkaar gaan, hoe kunnen we dan verwachten dat diezelfde mensen na de breuk wel vlot zullen kunnen communiceren?!
Het gaat vaak niet over onwil. Mensen kunnen het niet meer, ook niet als we blijven hameren op het belang van het kind. Mensen zijn ouder. Dat klopt. Maar het blijven ook mensen!
En toch... Toch wordt er angstvallig vastgehouden aan het ideaalbeeld van 'samen ouderen' door communicatie en samenwerking. Ook rechters leggen dat veelal op: mensen moeten zich als volwassenen gedragen en met elkaar 'leren' communiceren.
Iedereen die een relatiebreuk doormaakt(e), weet echter dat dat helemaal niet zo eenvoudig is! De verschillen zijn te groot geworden. En wanneer dat niet lukt dan komt ons zelfbeeld (opnieuw) onder druk te staan. Het voelt alsof we falen. Falen als ex-partner, falen als mens, maar vooral falen als ouder.
Laat ons vooral ook stilstaan bij het feit dat dit ook voor kinderen een grote impact kan hebben: ze krijgen het idee dat er iets mis is met hun ouders, want waarom kunnen ze niet gewoon samen...
Ik herhaal even: mensen gaan uit elkaar omdat de verschillen te groot geworden zijn. Door diezelfde mensen onder druk te zetten om 'samen te ouderen' in de zin van coöperatief co-ouderschap, maken we het als maatschappij ontzettend moeilijk voor die mensen om echt los te komen van de ex-partner. Om rust te vinden. Om zichzelf te (her)ontdekken en vooral om uit te zoeken hoe men een goede ouder kan zijn voor het kind.
Wat dan wel?
Het ideaalbeeld, de 'men'-kijk, van 'samen ouderen' en dus van goed overleg en vlotte communicatie tussen twee ouders, legt een enorme druk op tal van gescheiden koppels.
Wetenschappelijk onderzoek bevestigt dat ideaalbeeld niet! Dat onderzoek geeft wel aan dat het voor kinderen belangrijker is dat ouders elk apart een goede ouder zijn, dan dat ze samen overleggen. Kinderen willen 'meetellen'. Ze willen dat beide ouders, op de een dan wel de andere manier, rekening met hen houden en betrokken zijn. Ze vinden het vaak zelfs oké dat elk huis andere regels heeft, dat de opvoeding anders wordt ingevuld. Zo lang de grote lijnen maar duidelijk zijn: waar ga ik naar school? Hoe lang ben ik bij mama/bij papa? Kan ik mijn hobby's blijven uitoefenen?
En soms, soms is afstand creëren noodzakelijk. Soms is kiezen voor een beperkte samenwerking en dus voor beperkte communicatie, essentieel om de druk van de ketel nemen. Zonder die druk lukt het vaak beter om elk apart een goede ouder te zijn met duidelijke afspraken rond die grote lijnen.
Wat wel werkt is dus voor iedereen anders. Wat als een paal boven water staat, is dat er goede afspraken moeten bestaan tussen de ouders over de grote lijnen van het ouderschap.
Wanneer het moeilijk is voor ouders om onderling tot die afspraken te komen, kan bemiddeling daarbij helpen.
Comments